piątek, 6 grudnia 2019

Wielkopolskie kalendarium: 6 grudnia

Piła. Dom  rodzinny Stanisława Staszica. Fot. Jolanta Paczkowska

1655 - w wieku 45 lat zmarł Krzysztof Opaliński, poeta, od 1637 wojewoda poznański, jeden z przywódców opozycji magnackiej przeciw Władysławowi IV i Janowi Kazimierzowi.
1731 - sukiennicy międzychodzcy otrzymali przywilej na założenie farbiarni, która powstała 2 lata później. W 1736 r. były już 3 farbiarnie.
1775 - w Pile urodził się Stanisław Wawrzyniec Staszic - polski działacz oświeceniowy, organizator przemysłu i oświaty, pionier spółdzielczości, pisarz polityczny i publicysta, filozof i tłumacz, wolnomularz, przyrodnik: geograf i geolog; ksiądz katolicki
1861 - w Sierakowie na sejmiku wyborcy powiatów szamotulskiego i międzychodzkiego wybrali do sejmu do Berlina Bogusława Łubieńskiego z Kiączyna w powiecie szamotulskim i Aleksandra Alkiewicza z Osztów (Osiecka) pod Skwierzyną z powiatu międzychodzkiego. To jedyny przypadek, kiedy to dzięki niemal 100 % frekwencji i żelaznej dyscyplinie głosowanie na Sejm w pierwszej turze, niewielką, dosłownie kilkugłosową większością, ale jednak, wygrali Polacy.
1875 - w Glinnie, pow. wągrowiecki, ur. się Jarogniew Mikołaj Drwęski herbu Gozdawa - prawnik, działacz narodowy i społeczny w Wielkopolsce. Pierwszy polski prezydent Poznania (w latach 1919-1921).
1881 - w Sokołowie Podlaskim (woj. mazowieckie) urodził się Mikołaj Rudnicki, językoznawca, współzałożyciel Uniwersytetu Poznańskiego.
1908 - w Wesołej pod Kępnem urodził się Szczepan Rybak ps. „Jeż”, leśnik, podoficer Wojska Polskiego, podczas kampanii wrześniowej uczestnik bitwy nad Bzurą i obrony Warszawy, żołnierz AK, współorganizator akcji odbioru alianckich zrzutów w okolicach Janowa we wrześniu 1943 roku.
1918 - pierwsze posiedzenie wybranej przez Sejm Dzielnicowy Naczelnej Rady Ludowej.
1920 - w Zelwie na Litwie Józef Piłsudski udekorował sztandary oddziałów wielkopolskiej 14. dywizji piechoty krzyżem Virtuti Militari. Podczas swojej przemowy Wódz Naczelny podkreślił, że poza 1. Dywizją Legionową mógł “bez wahania” liczyć tylko na “14. Dywizję Wielkopolską”.
1921 - w Raszkowie, pow. ostrowski, urodził się Marian Kołodziej - artysta plastyk, scenograf teatralny i filmowy. Przed II wojną światową uczył się w Gimnazjum Męskim im. Piłsudskiego w Ostrowie Wielkopolskim. W 1940 stał się jednym z pierwszych więźniów niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. Do 1945 był więziony jeszcze w Groß-Rosen, Buchenwaldzie, Sachsenhausen i Mauthausen-Gusen.
1926 - w Poznaniu powstała korporacja akademicka Gedania Posnaniensis, skupiająca studentów Wyższej Szkoły Handlowej, mająca na celu kultywowanie w społeczeństwie idei powrotu Gdańska do Polski, a w szczególności “zdobycie Gdańska dla polskiego handlu.
1935 - Ignacy Mościcki, Prezydent RP został doktorem honoris causa Uniwersytetu Poznańskiego.
1939 - w Poznaniu, w Forcie VII, został zabity ks. Aleksander Kubik, proboszcz parafii w Chodzieży, doktor prawa kanonicznego i poseł na Sejm. Aresztowany został we wrześniu 1939 r., więziony był m. in. w obozie przejściowym „Albatros” w Pile. Stamtąd przetransportowano go do Poznania. Zginął w Forcie VII w wieku 53 lat.

niedziela, 1 grudnia 2019

Wielkopolskie kalendarium. 5 grudnia


Sieraków. Rynek, pomnik Powstańców Wielkopolskich. Fot. Jolanta Paczkowska

1830 - w Kaliszu ukazał się pierwszy numer "Dziennika Wielkopolskiego".
1848 - przestało istnieć Wielkie Księstwo Poznańskie, gdy w konstytucji Prus zmieniono jego nazwę na "Prowincja Poznańska", Provinz Posen, nie wspominając jednocześnie o jego autonomii.
1909 - w Sierakowie (pow. międzychodzki) utworzono Kółko Rolnicze, do którego zapisało się 53 członków. Ta pierwsza polska organizacja gospodarcza miała reprezentować oprócz ekonomicznych także narodowe interesy członków. Kontynuatorem tradycji Kółka Rolniczego jest istniejąca po dziś dzień Gminna Spółdzielnia w Sierakowie. Tego dnia również ukonstytuował się Komitet Towarzystwa Czytelni Ludowych.
1918 - zakończenie obrad Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu. Jedna z uchwał dotyczyła woli połączenia Wielkopolski z pozostałymi zaborami w zjednoczonej Polsce, a także zalegalizowano Naczelną Radę Ludową, przeprowadzając oficjalnie wybór jej członków.
1925 - zmarł Władysław Reymont, pisarz, noblista. Od roku 1921 był pierwszym prezesem poznańskiego Związku Literatów. Mieszkał wtedy w Kołaczkowie koło Wrześni.

Wielkopolskie kalendarium. 4 grudnia


Gniezno. Fot. Jolanta Paczkowska
1918 - w Poznaniu w budynku kina "Apollo" drugi dzień obradował Polski Sejm Dzielnicowy (trwający do 5 grudnia). Był to pierwszy polski sejm, który w sposób demokratyczny sformułował szczegółowy program politycznego, ekonomicznego i społecznego kształtu niepodległej Polski. Powołano na nim Naczelną Radę Ludową.
1926 - w Poznaniu odbył się inauguracyjny zjazd Obozu Wielkiej Polski, na którym ogłoszono deklarację programową.
1964 - przekazano do eksploatacji kopalnię "Adamów" w Turku.
2001 - w Gnieźnie zmarł Leon Łabędzki, aktor.
2006 - ukazał się ostatni numer "Gazety Poznańskiej", dziennika wydawanego od 1948 roku.

Wielkopolskie kalendarium. 3 grudnia


Russów. Muzeum Marii Dąbrowskiej. Fot. Jolanta Paczkowska

1551 - w Poznaniu zmarł Andrzej Górka, starosta generalny Wielkopolski.
1918 - w Poznaniu w budynku kina "Apollo" rozpoczął obrady Polski Sejm Dzielnicowy (trwający do 5 grudnia). Był to pierwszy polski sejm, który w sposób demokratyczny sformułował szczegółowy program politycznego, ekonomicznego i społecznego kształtu niepodległej Polski. Powołano na nim Naczelną Radę Ludową.
1923 - w Czarnkowie (pow. czarnkowsko-trzcianecki) urodził się Adam Słodowy, major Ludowego Wojska Polskiego, popularyzator majsterkowania, autor i prowadzący popularnego polskiego programu telewizyjnego dla młodzieży Zrób to sam (1959–1983).
1940 - Cyryl Ratajski, były prezydent Poznania mianowany został pierwszym Delegatem Rządu RP w Generalnym Gubernatorstwie.
1948 - w Kaliszu urodził się Andrzej Spychalski, polityk, senator Rzeczypospolitej, wieloletni prezydent miasta Kalisza.
1998 - z inicjatywy władz samorządowych Przygodzic, powołano do życia Zespół Pieśni i Tańca "Przygodzice".
2003 - w Kaliszu zmarła Zofia Śliwińska, organizatorka pracy kulturalno-oświatowej, działaczka kulturalna i społeczna, inicjatorka utworzenia Muzeum Marii Dąbrowskiej w Russowie.
2015 - zmarł profesor Grzegorz Kotlarski, historyk i filozof, pracownik Katedry Historii Filozofii UAM i Instytutu Filozofii UAM. Dyrektor Instytutu Wschodniego w latach 1993-2002 znakomity znawca filozofii rosyjskiej, wychowawca wielu pokoleń wschodoznawców, działacz podziemnej „Solidarności” i Komitetów Obywatelskich, przewodniczący Komisji Zakładowej NSZZ "Solidarność" na UAM.

Wielkopolskie kalendarium. 2 grudnia

Poznań, Plac Wolności, Arkadia. Fot. Jolanta Paczkowska
1574 - w Ciążeniu (pow. słupecki) zmarł Adam Konarski herbu Abdank biskup poznański i dyplomata.
1806 - w Poznaniu, w teatrze królewskim (obecny budynek Arkadii przy pl. Wolności) gen. J. H. Dąbrowski wydał wielki bal na cześć Napoleona (w rocznicę koronacji cesarza i zwycięstwa pod Austerlitz).
1880 - w Poznaniu zmarł Albin Jakub Kohn, geograf, etnograf, nauczyciel. Za udział w powstaniu styczniowym zesłany na Syberię.
1897 - w Jankowie (pow. kaliski) urodził się Antoni Marzyński, powstaniec wielkopolski, starszy wachmistrz i dowódca plutonu zwiadu konnego przy 56. Pułku Piechoty w Krotoszynie, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej oraz kampanii wrześniowej.
1899 - w Poznaniu ur. się Franciszek Andersz. Jako ochotnik wstąpił do oddziałów Powstańców Wielkopolskich. Brał czynny udział w Powstaniu. Po wybuchu II Wojny Światowej aresztowany i zesłany do Konzentrationslager Mauthausen-Gusen, gdzie zginął w rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego 27.12.1942.
1909 - w Poznaniu urodził się Zenon Laurentowski, aktor, dyrektor teatru. W 1930 debiutował w Teatrze Nowym w Poznaniu. Dziennikarz, kierownik literacki Teatru Marionetek i Sceny Letniej w Ogrodzie Zoologicznym w Poznaniu. W 1939 został wysiedlony z Poznania, okupację spędził w Łowiczu.
1918 - pierwszy oddział Batalionu Pogranicznego wyparł ze Szczypiorna (Kalisz) liczniejszą od siebie i znacznie lepiej uzbrojoną załogę niemiecką.
1923 - urodził się Adam Grzeszczak, dr nauk ekonomicznych, założyciel i prezes Oddziału Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Pile, nauczyciel i dyrektor Technikum Handlowego, działacz społeczny i samorządowy, zm. 17.06.1985.
1994 - zmarł Ludwik Kwaśnik, skrzypek i pedagog, organizator życia muzycznego w powojennym Poznaniu, twórca i wieloletni prezes Oddziału Poznańskiego Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków.

Wielkopolskie kalendarium. 1 grudnia

Ostrów Wielkopolski. Ratusz. Fot. Jolanta Paczkowska

1869 - w Poznaniu ukonstytuował się Komitet Teatralny, z prezesem Alfredem Bnińskim na czele. Miał on doprowadzić do regularnych występów polskich zespołów zawodowych i wznieść teatr. Dzięki staraniom przedstawicieli weteranów powstań narodowych, zesłańców i konspiratorów, energicznych działaczy i animatorów poczynań społeczno-kulturalnych, reprezentantów różnych klas i zawodów, a także skromnych uczestników ruchu amatorskiego, Teatr Polski w Poznaniu otwarto w 1875 roku, w czasie zaborów. Na tych terenach miał charakter znaku i symbolu. Powstał jako swoista reduta polskości, twierdza w twierdzy. Poznań był bowiem przez sto lat twierdzą pruską i przeciw niej ten teatr zbudowano.
1872 - w Ostrowie Wielkopolskim urodził się Jan Norbert Żniniewicz, balneolog, pionier nowoczesnej akwaterapii w Polsce. Opracowywał nowe metody wodolecznicze, z których jedna została w latach międzywojennych wprowadzona w 12 polskich sanatoriach.
1908 - w Jarocinie urodził się Eligiusz Preisler, lekarz, profesor, wykładowca Akademii Medycznej w Poznaniu, kierownik Katedry Medycyny Sportu, założyciel Poznańskiego Koła Stowarzyszenia Lekarzy Sportowych, uczestnik kampanii wrześniowej, żołnierz AK, kawaler Orderu Odrodzenia Polski.
1913 - w Kaliszu urodził się Eligiusz Kor-Walczak, pisarz i poeta, społecznik. Większą część swojej twórczości literackiej poświęcił Kaliszowi i jego historii.

niedziela, 14 lipca 2019

Dolnośląskie: Polkowice uhonorowały dawców krwi [ZDJĘCIA]

Mieszkańcy Polkowic mogą chwalić się osobliwym, bo chyba niespotykanym gdzie indziej, pomnikiem Honorowych Dawców Krwi. Odsłonięto go w 2006 r. na ładnym skwerze nazwanym placem Honorowych Dawców Krwi. 

Polkowice. Pomnik Honorowych Dawców Krwi na placu o tej samej nazwie. Fot. Jolanta Paczkowska [kliknij w zdjęcie]

Polkowice. Pomnik Honorowych Dawców Krwi na placu o tej samej nazwie. Fot. Jolanta Paczkowska 

Na wysokim obelisku znajduje się rzeźba – dwie spracowane dłonie trzymają symboliczną kroplę krwi. Tablica umieszczona na pomniku informuje:
"Człowiek jest wart tyle, ile może pomóc drugiemu".
Polkowice. Pomnik Honorowych Dawców Krwi na placu o tej samej nazwie. Fot. Jolanta Paczkowska

I plac, i monument honorują tych wszystkich, którzy dzieląc się krwią, ratują życie innym. Budowa pomnika została sfinansowana w zdecydowanej większości ze środków własnych klubu HDK przy KGHM Polska Miedź w ZG Rudna.

Polkowice. Pomnik Honorowych Dawców Krwi na placu o tej samej nazwie. Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Pomnik Honorowych Dawców Krwi na placu o tej samej nazwie. Fot. Jolanta Paczkowska


poniedziałek, 8 lipca 2019

Dolnośląskie: Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą" w Polkowicach [ZDJĘCIA]

Świat pod Kyczerą to Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych, który ma już ponad 20-letnią tradycję. Narodził się w legnickim środowisku łemkowskim. Dzięki pomysłodawcy festiwalu, legnickiemu zespołowi Kyczera, w tym roku zespoły zawitały też do Polkowic. Wśród kilkuset wykonawców oprócz Polaków wystąpili też Albańczycy, Serbowie, Hiszpanie, Litwini i Ukraińcy.

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą". Barwny korowód przeszedł z Rynku do Amfiteatru, by tam rozśpiewać się i roztańczyć na dobre. Fot. Jolanta Paczkowska [kliknij w zdjęcie]

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska
Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska

Polkowice. Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych "Świat pod Kyczerą".  Fot. Jolanta Paczkowska