Świętokrzyskie: Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich z unikatową kolekcją zegarów [ZDJĘCIA]

Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie ma w swoich zbiorach jedną z największych na świecie kolekcję zegarów słonecznych. Syn twórcy muzeum - Tadeusz Przypkowski, gnomonik, doktor historii sztuki, to projektant zegarów słonecznych w obserwatorium w Greenwich, na Kościele Mariackim w Krakowie, na Zamku Królewskim w Warszawie, na ratuszu w Sandomierzu. W 1962 r. przekazał zbiory rodzinne państwu. 

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska [kliknij w zdjęcie]

Gdybym mieszkała w Jędrzejowie albo chociaż bliżej, gdzieś między Kielcami a Krakowem, pewnie częściej odwiedzałabym to muzeum, bo tu tyle eksponatów do zobaczenia! Dziś, po rekonesansie, wiem, na czym bym się skoncentrowała, czemu przyjrzała dokładniej, o co bym dopytała przewodnika. Ty, drogi Czytelniku, jeśli nigdy w muzeum nie byłeś, do czego gorąco namawiam, będziesz miał, mam nadzieję, po zapoznaniu się z moim fotoreportażem ułatwione zadanie. 

Zegary słoneczne i przyrządy astronomiczne stanowią główny dział Muzeum. Największa w Europie i trzecia co do wielkości na świecie kolekcja składa się z ok. 600 zegarów słonecznych niemal wszystkich typów produkowanych w XV - XIX w., w tym norymberskie, augsburskie, paryskie.

Władysław Broniewski, będąc u Przypkowskich, zainicjował uruchomienie paryskiego zegara słonecznego, z armatką strzelającą w południe, który kiedyś należał do króla Stanisława Leszczyńskiego. Na marmurowej płytce jest tarcza słoneczna ze wskazówką. Padający cień wskazuje godzinę. Odpowiednio ustawiona soczewka, zbierająca promienie słoneczne, powoduje, że z armatki w południe rozlega się strzał. Pod wrażeniem tego zdarzenia poeta napisał wiersz: "Biją słoneczne godziny w Jędrzejowie/ Mnie, tobie i innym/ Biją zegarowi". 

 Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Władysław Broniewski, będąc u Przypkowskich, zainicjował uruchomienie tego zegara, a potem napisał wiersz: "Biją słoneczne godziny w Jędrzejowie/ Mnie, tobie i innym/ Biją zegarowi". Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich mieści się w dwu zabytkowych kamieniczkach przy dawnym starym rynku (obecnie placu Kościuszki), z których jedna (na zdjęciu) jest domem rodziny Przypkowskich, a druga dawną XVIII-wieczną apteką cystersów, adaptowaną na cele muzealne. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Twórca muzeum - Feliks Przypkowski, lekarz, wielki miłośnik astronomii i gnomoniki - nauki zajmującej się budową zegarów słonecznych. Kolekcjonował takie zegary i sam je konstruował (ponad 50.). Zamiłowanie do astronomii i gnomoniki zaszczepił synowi, Tadeuszowi. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Gabinet lekarski twórcy muzeum - Feliksa Przypkowskiego. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. W biliotece wśród białych kruków księgi z autografami Heweliusza i Kartezjusza. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Klepsydra wodna z VII w. z Sycylii, majolika.
Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Zegary pierścieniowe. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Przyrządy astronomiczne i gnomoniczne. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Gnomonograf Jastrzębowskiego, przyrząd do wykreślania zegarów słonecznych z XIX w. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Zegar słoneczny pionowy, z XVIII w. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Zegar słoneczny pionowy, Dania, I. poł. XVIIw. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Sala z cenną kolekcją zegarów słonecznych. Fot. arch rodz. Jolanty Paczkowskiej

Ekspozycja muzealna obejmuje również  zabytkowe wnętrza - mieszkanie rodziny Przypkowskich odtworzone według stanu sprzed I wojny światowej. Poza salą zegarów słonecznych - najważniejszą kolekcją w muzeum - do obejrzenia są poczekalnia, gabinet lekarski, biblioteka, szary salon, jadalnia, sypialnia, kuchnia, pokój niebieski, salonik malinowy, sala kurdybanów (rokokowy zbiór, jedyny w kraju), w piwnicy naczynia apteczne i kuchenne. 

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. Nie może tu naturalnie zabraknąć zbiorów aptecznych. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Muzeum im. Przypkowskich. W piwnicy, wiadomo graciarnia, ale jaka zabytkowa. Fot. Jolanta Paczkowska

Jędrzejów. Bardzo dokładny zegar słoneczny na jednym z domów w rynku. Wykonany przez Tadeusza Przypkowskiego techniką sgraffitową  Sentencja głosi: "Festina lente", czyli "Spiesz się powoli". Może z tego powodu władze miejskie nie czynią starań lub czynią powoli, by zegar miał esetyczniejsze towarzystwo... Fot. Jolanta Paczkowska

Strona Muzeum im. Przypkowskich


Zobacz koniecznie: Lub Świętokrzyskie :)